Toneelstuk

 

Toneelstuk

Het toneelstuk dat we kennen als Elckerlyc (Den spyeghel der salicheyt van Elckerlyc) vertelt over hoe een mens zalig kan worden.
Dat wil zeggen hoe hij zich zo moet voorbereiden op de dood dat hij toegang krijgt tot de hemel.

Het is een veelvoorkomend thema in de late Middeleeuwen en het speelt in de literatuur van die tijd een grote rol.

Wie goed wil sterven en de hemel wil binnengaan, kan niet vertrouwen op geld of bezit, maar heeft een zuiver geweten nodig. Om dit te bereiken is het nodig om te biechten bij een priester en de laatste sacramenten te ontvangen.

Er bestaan zelfs speciale boekjes met lessen om zalig te sterven.

In Elckerlyc wordt deze les verteld in de vorm van een rederijkers-toneelstuk. Het is een allegorisch spel, dat wil zeggen dat de personages abstracte begrippen belichamen.
De hoofdpersoon heeft geen alledaagse naam, maar heet Elckerlyc en zijn vrienden heten Gheselscap.
Door dit literaire middel is het ook mogelijk om menselijke eigenschappen op het toneel te zetten, zoals Doecht of Kennisse.

De schrijver maakt ons daarmee duidelijk dat hij niet zomaar een verhaal vertelt, maar iets te melden heeft dat alle mensen aangaat.
Toch zullen de kijkers deze allegorische personages ook als gewone mensen hebben herkend. Het gaat ten slotte om een toneelstuk, en de personages moeten dus zijn uitgebeeld door mensen van vlees en bloed.

Zo zal Elckerlyc er waarschijnlijk hebben uitgezien als een rijke koopman terwijl de dood misschien wel een kostuum droeg waarop een skelet was geschilderd!